Gyros, gr. Гύρος

Strona glówna

Gyros gr. Гύρος – potrawa kuchni greckiej. Mięso opiekane na wielkim rożnie, z promiennikami elektrycznymi lub gazowymi, obracanym, zwykle elektrycznie, wokół pionowej osi. Po osiągnięciu gotowości konsumpcyjnej, stopniowo odcinane jest długim nożem lub specjalnym nożem elektrycznym, jako kilkucentymetrowej długości plasterki. Współcześnie jedno z popularnych i najtańszych w Grecji dań typu fast food, podawane zwykle na wynos, z przybraniem tzatziki, kilkoma plastrami pomidorów, domowymi frytkami, potrawa zawinięta jest w pitę i w impregnowany papier, w formie zawiniętego u dołu rożka, obłożonego także grubymi serwetkami, dla lepszego zabezpieczenia go przed wyciekiem. W wersji restauracyjnej gyros może być też podany z sałatką wiejską , poza Grecją zwaną także sałatką grecką. Pita zapiekana jest najpierw oddzielnie, z dodatkiem tłuszczu. W wersji restauracyjnej pita często zapiekana jest silniej, korzystnie jeśli na ruszcie, opalanym węglem drzewnym, zwykle z olejem i oregano, może być chrupiąca, następnie krojona na wiele kawałków. W wersji na wynos pita jest mniej zapieczona, by zachować elastyczność.

Jak przygotowuje się gyros?

Sekretem dobrego gyrosa jest wielogodzinne marynowanie mięsa w odpowiedniej mieszance przypraw. W skład marynaty wchodzi między innymi kolendra, papryka, majeranek, oregano i gałka muszkatołowa. Przygotowane wcześniej mięso nadziewa się na rożen ustawiony w pionie i piecze do miękkości. Jeden załadunek mięsa to zazwyczaj od 70 do 120 kg. Wierzchnie, upieczone już warstwy ścina się na bieżąco a pozostałe piecze dalej i po upieczeniu znowu ściana, aż do wyczerpania całego załadunku. Mięso gyros równomiernie opieka się ze wszystkich stron. Układ rożna sprawia, że tłuszcz spływający w czasie pieczenia nasącza mięso, przez co gotowe plasterki gyrosa są idealnie upieczone i bardzo soczyste. W Grecji prawo ściśle normuje, w jaki sposób ma być przygotowany gyros.

Sposób podawania

Gyros podaje się najczęściej zawinięty w pitę wraz z warzywami i sosami (np. greckimi tzatzikami). Popularne jest też podawanie go z frytkami i warzywami lub z sałatką grecką. Gyros często mylony jest z kebabem, ale trzeba pamiętać, że jest to całkiem inna potrawa, mimo że korzenie ma podobne. W przypadku gyrosa z kurczaka i z wieprzowiny prawie zawsze dostrzegalna jest różnica w smaku. Jest to spowodowane nie tylko przez rodzaj mięsa, ale też przez fakt zastosowania różnych marynat.

Podobne dania

Gyros przypomina nieco yakiniku, czyli japońską grillowaną wołowinę i wieprzowinę char siu znaną z kuchni chińskiej. Char siu po upieczeniu również powinna być soczysta i tak samo, jak gyrosa, tnie się ją na mniejsze kawałki.

Ciekawostki

Ustalono, że gyros wziął swój początek od tureckiej potrawy doner kebab.

Jednym z najpopularniejszych (zaraz obok fast fooda z pitą) sposobem wykorzystania gyrosa, jest dodanie go do sałatki. Sałatka gyros jest sałatką warstwową, do której dodaje się kukurydzę, cebulę, kapustę lub sałatę, a także paprykę, majonez i ketchup.